ARAŞTIRMA KONUSU BELİRLEME

Araştırmanın niçin ve hangi kapsamda yapılacağına ilişkin oluşturulan soru cümlesidir.
Araştırmanın özelleştirilmesini sağlar, sınırlarını belirler, yapılabilirliğini ortaya koyar.
Örneğin, «sincapların beslenmesi ile ilgileniyorum» demek yerine, sincaplarla ilgili hangi soruya cevap almak istenildiğini belirlemelisiniz: «sincapların beslenme alışkanlıkları nelerdir?»
Yani bilgi ararken, «genelden özele doğru» çalışılması gereklidir.

Genel ve konu ansiklopedileri, sözlükler, ders kitapları, web kaynakları konu ile ilgili bilgi alt yapısının sağlanması amacıyla başvurulabilecek kaynaklardır.
Bir araştırmada ilgilenilen konunun tüm yönlerinin ortaya konması olanaksızdır, bu nedenle konunun sınırlandırılması, daha doğrusu araştırılabilir duruma getirilmesi gerekmektedir.
Araştırma sürecinde bu işleme «konunun sınırlandırılması» denir.
Aynı şekilde çok sınırlı bir konu da araştırmanın niteliğini azaltacaktır.
Araştırma sürecinde bu işleme de «konunun genişletilmesi» denir.

Örnek 1:
Geniş Konu: I. Dünya Savaşı
Ansiklopediler, bu konuda yazılmış birkaç kitap, vb.
Daraltılmış Konu:
I. Dünya Savaşı’na yol açan ekonomik faktörler nelerdir?
I. Dünya Savaşı’nda milliyetçilik akımının rolü ne olmuştur?
            Konuyla ilgili kitaplar, makaleler, web kaynakları, vb.

Örnek 2:
Geniş Konu: Ağaçlarla ilgili bir çalışma
Ansiklopediler, bu konuda yazılmış birkaç kitap, vb.
Daraltılmış Konu:
Ağaçların çevre sağlığına katkıları nelerdir?
Kereste endüstrisi sınırlandırılmalı mıdır yoksa daha fazla serbestlik mi verilmelidir?
            Konuyla ilgili kitaplar, makaleler, web kaynakları, vb.

Örnek 3:
Geniş Konu: Futbol
Ansiklopediler, bu konuda yazılmış birkaç kitap, vb.
Daraltılmış Konu:
Genç futbolcuların bağırması onları motive ediyor mu? (Çok dar, genişletilmeli midir?)
Taraftar desteğinin futbolcu motivasyonuna etkisi nelerdir?
            Konuyla ilgili görüşmeler, kitaplar, makaleler, web kaynakları, vb.

Örnek 4:
Geniş Konu: Kadına Şiddet
Ansiklopediler, bu konuda yazılmış birkaç kitap, vb.
Daraltılmış Konu:
Cinsiyet: Kadınlara yönelik şiddet
Coğrafik alan: Türkiye
Ortam: Ev ortamı
Yaş aralığı: 20-30
Türkiye’de 20-30 yaş aralığındaki evli erkeklerin eşlerine yönelik şiddet uygulama nedenleri nelerdir? 

Konuyla ilgili görüşmeler, kitaplar, makaleler, web kaynakları, vb.

Sonuç olarak, bilgi okuryazarlığı; bilgi ihtiyacını tanımlama, arama stratejileri geliştirme, bilgi kaynaklarına erişme, ulaşılan bilgiyi analiz etme, yorumlama ve değerlendirme süreçlerini etkin bir şekilde yönetme sürecidir.